Πώς να συγχωρήσεις κάποιον που δεν σου έχει ζητήσει συγγνώμη

Πώς να συγχωρήσεις κάποιον που δεν σου έχει ζητήσει συγγνώμη

Η συγγνώμη θεωρείται συχνά το «ευτυχισμένο τέλος». Κάποιος κάνει κακό σε κάποιον άλλο,
αναγνωρίζει το λάθος του και ζητά συγγνώμη. Τότε, το άτομο που έχει πληγωθεί, βρίσκεται
αντιμέτωπο με μια επιλογή: να δεχτεί τη συγγνώμη ή κρατήσει κακία για πάντα.

Είναι λογικό να περιμένεις μια συγγνώμη όταν είσαι αυτός που πληγώθηκε ή προδόθηκε. Αλλά στην πράξη δεν λειτουργεί
έτσι. Η θεραπεύτρια Harriet Lerner γράφει στο βιβλίο της «Why Won’t You Apologize?: Healing Big Betrayals and Everyday
Hurts», ότι όσο χειρότερη είναι μια προσβολή, τόσο πιο δύσκολο είναι να ζητήσεις συγγνώμη από το άτομο που σε έβλαψε.
«Σε αυτές τις περιπτώσεις», γράφει, «η ντροπή οδηγεί σε άρνηση και αυταπάτες που υπερισχύουν της ικανότητάς μας να
βλέπουμε την πραγματικότητα». Πέρα ​​από αυτό, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους μπορεί να μην πάρετε τη συγγνώμη
που σας αξίζει. Ίσως το άλλο άτομο να μην γνωρίζει το κακό που σας έκανε ή να το έχε ξεχάσει και να έχει αλλάξει ζωή.

Πώς συγχωρείς λοιπόν κάποιον που δεν σου έχει ζητήσει συγγνώμη;

Για να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση, το Vox μίλησε με δύο ειδικούς: τον Robert Enright, καθηγητή
ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin Madison και τη Laura Davis, συγγραφέα πολλών βιβλίων για την αποξένωση και τη συμφιλίωση, όπως
«The Burning Light of Two Stars: A Mother-Daughter Story». Και οι δύο λένε ότι είναι απολύτως εφικτό. Να πώς.

Διεύρυνε την άποψή σου για το τι είναι η συγγνώμη

«Συγχώρεση δεν είναι να δικαιολογήσεις αυτό που έκανε ο άλλος. Αυτή η συμπεριφορά είναι λάθος και θα είναι πάντα λάθος», λέει ο Enright. Τόσο ο Enright όσο και η Davis λένε ότι η συγχώρεση διαφέρει από τη συμφιλίωση, αλλά και από την ανάληψη ευθύνης, αφού το να συγχωρήσεις κάποιον δεν απαιτεί τη συμμετοχή του: «Η συμφιλίωση είναι μια διαπραγμάτευση μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων που προσπαθούν να επιστρέψουν σε μια κατάσταση αμοιβαίας εμπιστοσύνης», εξηγεί ο Enright, «ενώ η συγχώρεση είναι μια μονόδρομη προσπάθεια». Με άλλα λόγια: Η συγχώρεση είναι ένα βήμα στο δρόμο της συμφιλίωσης, αλλά δεν χρειάζεται να διασχίσουμε ολόκληρη τη διαδρομή.

Ο Enright επισημαίνει επίσης ότι ενώ η συγχώρεση διαφέρει από τη ανάληψη ευθύνης, δεν έρχεται
σε αντίθεση με την αναζήτηση δικαιοσύνης. «Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι είτε το ένα είτε το άλλο», λέει. Το να συγχωρήσεις
κάποιον μπορεί να σε βοηθήσει να υιοθετήσεις μια πιο δίκαιη στάση επειδή δεν βράζεις από οργή».

Η συγχώρεση δεν απαιτεί επίσης να προσποιηθείς ότι δεν πληγώθηκες.
«Όταν συγχωρείς κάποιον, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξακολουθήσεις να έχεις κάποιου είδους σχέση μαζί του», λέει η Davis. «Είναι απλά μια εσωτερική μετατόπιση.
Δεν κουβαλάς πλέον την πληγή με τον ίδιο τρόπο». Ο Enright ορίζει τη συγχώρεση ως ηθική αρετή: Οι ηθικές αρετές είναι πράγματα που κάνουμε για χάρη κάποιου
άλλου, ανεξάρτητα από το αν το έχει «κερδίσει» ή όχι.

Σκέψου τη συγχώρεση ως κάτι που κάνεις για τον εαυτό σου

Επειδή η συγχώρεση ορίζεται ως η προσφορά καλοσύνης σε ένα άλλο άτομο, μπορεί να είναι δύσκολο, διανοητικά, να φτάσεις
εκεί, αν ήσουν εσύ ήσουν αυτός που αδικήθηκε. Αλλά δεν είναι απαραίτητο να προσφέρεις κάτι. «Η συγχώρεση μοιάζει σαν αντίφαση, αλλά δεν είναι», λέει ο Enright.
«Μοιάζει σαν εκείνος που συγχωρεί να δίνει τα πάντα και ο άλλος απλώς να παίρνει». Αυτή η νοοτροπία, λέει, παραβλέπει όλα τα θετικά που παίρνει αυτός που συγχωρεί. Σύμφωνα
με τις μελέτες του Enright, οι άνθρωποι που έχουν περάσει από τη διαδικασία να συγχωρήσουν κάποιον βιώνουν «μείωση του θυμού, του άγχους και της κατάθλιψης, αύξηση της
αυτο- εκτίμησης και ελπίδα για το μέλλον». Μόλις αφαιρέσουμε τη συμφιλίωση ως στόχο, είναι πιο εύκολο να δούμε πώς η συγχώρεση ωφελεί και τις δύο πλευρές.

Μην αφήνεις τον φόβο της απώλειας να σταθεί εμπόδιο

Το να είσαι πρόθυμος να απαλλαγείς από τον θυμό είναι μια από τις πιο δύσκολες πτυχές της
συγχώρεσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να αισθάνεσαι ότι ο πόνος που νιώθεις είναι απόδειξη ότι σου συνέβη κάτι άσχημο. Οπότε το να συγχωρήσεις αυτόν
που σε πλήγωσε μοιάζει σαν να συνθηκολογείς, σαν να συναινείς με την άποψή του για τα γεγονότα, τη στιγμή που μέσα σου ξέρεις ότι έκανε κάτι λάθος.

Ο Enright λέει ότι είναι λογικό να θέλεις να ρυθμίσεις τον θυμό σου όταν κάποιος σε έχει πληγώσει.
«Μπορείς να μείνεις στον θυμό για λίγο γιατί δείχνει ότι είσαι άτομο με αξιοπρέπεια και κανείς δεν πρέπει να σου
συμπεριφέρεται έτσι, όμως με την πάροδο του χρόνου, αυτό κουράζει και μας γεμίζει με απαισιοδοξία», λέει.

Η συγχώρεση χρειάζεται χρόνο και δουλειά
Ο Enright λέει ότι η διαδικασία της συγχώρεσης συμβαίνει σε τέσσερις φάσεις:

1. Η φάση της αποκάλυψης. Το άτομο που έχει υποστεί αδικία εστιάζει στις συνέπειες που έχει αυτό στη ζωή του.
Αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να είναι αφορούν πράγματα όπως χρηματικό κόστος, χαμένος χρόνος, άγχος, κατάθλιψη, θυμό, προβλήματα ύπνου κτλ. Σε πολλές
περιπτώσεις, δεν συνειδητοποιούμε καν πόσο η αδικία εξακολουθεί να επηρεάζει τη ζωή μας. Σε αυτό το στάδιο, πρέπει να σκεφτείς
ποιες λύσεις έχεις ήδη δοκιμάσει για αυτά τα προβλήματα και κατά πόσο έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές.

2. Η φάση της απόφασης. Σε αυτή τη φάση θα πρέπει να αποφασίσεις αν θέλεις να
συγχωρήσεις το άτομο που σε πλήγωσε. Η απάντηση μπορεί να είναι και όχι! Ίσως είναι πολύ νωρίς και ο πόνος είναι πολύ φρέσκος, ή απλά δεν είσαι ακόμη έτοιμος. Είναι μια
διαδικασία στην οποία μπορείς να επιστρέψεις όσες φορές θέλεις. Είναι επίσης σημαντικό να βεβαιωθείς ότι είσαι έτοιμος να συγχωρήσεις επειδή το θέλεις εσύ, όχι επειδή σε πιέζουν.

Αν αποφασίσεις ότι είσαι έτοιμος να συγχωρήσεις, το επόμενο βήμα είναι να προσπαθήσεις να
μην κάνεις κακό στο άτομο που σε αδίκησε. Δεν χρειάζεται να έχεις θετική γνώμη γι’ αυτό, αλλά
θα πρέπει να προσπαθήσεις να μην ζητήσεις εκδίκηση.Αν αυτό σου φαίνεται αδύνατο, ίσως να μην είσαι ακόμη έτοιμος.

3. Η φάση της δουλειάς. Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να αναπτύξεις ενσυναίσθηση για το άλλο άτομο. Σκέψου το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε, ποιες δυσκολίες πέρασε στη ζωή του κτλ. «Το επόμενο βήμα», λέει ο Enright, «είναι να αντιμετωπίσεις τον πόνο. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να σκεφτείς τον πόνο σου σε κλίμακα 1-10 και να τον φανταστείς σαν ένα βάρος που κουβαλάς στην πλάτη σου. «Συνειδητοποίησε ότι είναι εκεί και μείνε μαζί του», λέει ο Enright. «Μην προσπαθείς να ξεφύγεις. Μην προσπαθείς να κερδίσεις κάτι από αυτό. Απλά άφησε το να υπάρχει. Όταν το κάνεις αυτό, το βάρος αρχίζει να μειώνεται».

4. Η φάση της ανακάλυψης. Αυτή είναι η στιγμή που θα αναλογιστείς τι κέρδισες από αυτή την εμπειρία.
«Πολλές φορές οι άνθρωποι συντονίζονται με τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων», λέει ο Enright. Μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις γίνει πιο υπομονετικός
με ανθρώπους που δεν γνωρίζεις ή λιγότερο επικριτικός με τους συναδέλφους και τους φίλους σου, επειδή κατανοείς καλύτερα τα προβλήματα τους. Ή μπορεί να σου
δώσει μια αίσθηση του σκοπού εμπνέοντάς σε να βοηθήσεις ανθρώπους που έχουν μια παρόμοια εμπειρία.

Μην είσαι σκληρός με τον εαυτό σου

Το να είσαι έτοιμος να συγχωρήσεις κάποιον που σε πλήγωσε απαιτεί χρόνο, είναι αδύνατο να γνωρίζεις πότε θα είσαι έτοιμος. «Αναπτύσσουμε πολλές σχέσεις κατά τη διάρκεια της ζωής μας», λέει η Davis. «Οι καταστάσεις αλλάζουν με εκπληκτικούς και μερικές φορές δραματικούς τρόπους. Αν μου έλεγες στα 20 μου ότι θα καταλήξω να φροντίζω τη μητέρα μου, με την οποία είχα αποξενωθεί, στο τέλος της ζωής της, θα σε κοιτούσα σαν να ήσουν τρελός. Κι όμως, αυτό επέλεξα να κάνω».

«Νομίζω ότι η συγχώρεση είναι κάτι που έρχεται στο τέλος μιας μακράς διαδικασίας θεραπείας», συνεχίζει.
«Για μένα, ήταν ένα δώρο. Δεν το είδα ως επούλωση ενός τραύματος. Δούλεψα με τον εαυτό μου
και τα συναισθήματα συγχώρεσης προέκυψαν φυσικά».